Ο πρώτος λόγος στους νέους και η τριτοβάθμια υποκρισία μας

Σήμερα το Δημόσιο με τα λεφτά των φορολογουμένων συντηρεί, οργανώνει και λειτουργεί (όπως συντηρεί, όπως οργανώνει και όπως λειτουργεί) δεκάδες Πανεπιστήμια και ΤΕΙ με περιορισμένες θέσεις σπουδών, με συνολικό αριθμό πολύ υψηλότερο από άλλων Ευρωπαϊκών Κρατών αναλογικά με τον πληθυσμό. Δαπανά γι' αυτό ετησίως κάτι λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ περίπου (για το σύνολο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) δηλαδή 1.8 δις ευρώ τον χρόνο. Πλέον οι δαπάνες για υποδομές που γίνονται ή έχουν γίνει από το κράτος (κτήρια, επενδύσεις κλπ). Οι ενεργοί φοιτητές όλων των ετών (μη περιλαμβανομένων των «αιωνίων») είναι 230.00 περίπου, σύμφωνα με υπολογισμούς του Υπουργείου Παιδείας.

Δηλαδή περίπου 7.000 ευρώ τον χρόνο μέσο κόστος ανά φοιτητή μόνο για τα λειτουργικά των σχολών. Χώρια οι επενδύσεις σε υποδομές.

Τι είναι πιο αποτελεσματικό κοινωνικά και οικονομικά, καλύτερο για τους νέους και την ποιότητα της παιδείας τους και δίνει περισσότερες και ίσες ευκαιρίες επιλογής σε όλους δίνοντας σε αυτούς την πραγματική επιλογή;

Α) Να συντηρεί το κράτος με αυτά τα χρήματα δεκάδες ιδρύματα τα οποία επιχειρεί να ρυθμίζει και να διοικεί το ίδιο, όπου οι φοιτητές μπαίνουν κατά τύχη, πολλές φορές άσχετα από τις προτιμήσεις τους, μακριά από το σπίτι τους με πρόσθετα έξοδα και δυσκολία για τους πιο αδύναμους οικονομικά, χωρίς εστίες και σίτιση, χωρίς να μπορούν να επιλέξουν με βάση την ποιότητα της εκπαίδευσης και τις άλλες υπηρεσίες που λαμβάνουν, στα οποία εισέρχονται με το ένα ή το άλλο σύστημα πανελληνίων εξετάσεων 

ή

Β) να δαπανά τα ίδια ακριβώς χρήματα για κάθε φοιτητή (ανάλογα με το μέσο κόστος του αντικειμένου φοίτησης) ως υποτροφία, με το ίδιο σύστημα εξετάσεων ή κάπως βελτιωμένο, με τη δυνατότητα να επιλέξει ο υπότροφος οποιοδήποτε πανεπιστήμιο στην επικράτεια, δημόσιο ή ιδιωτικό μη-κερδοσκοπικό;

Όλα τα Ιδρύματα που θα λειτουργούν στην Ελλάδα θα είναι πλήρως αυτοδιοικούμενα, χωρίς καμία κρατική παρέμβαση, θα επιλέγουν τους τρόπους λειτουργίας τους, τους διδάσκοντες, τα curricula, τα θεματικά αντικείμενα, θα καθορίζουν τις αμοιβές, τους όρους εργασίας και τις λοιπές δαπάνες τους, και θα είναι υποχρεωμένα για να πάρουν άδεια λειτουργίας να αποδέχονται υπότροφους φοιτητές μέχρι ένα ποσοστό πχ το 80% της πιστοποιημένης χωρητικότητάς τους. Με αυτό το ποσό, χωρίς πρόσθετα δίδακτρα, θα ανταγωνίζονται για το ποιο θα πάρει τους περισσότερους, με βάση την ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρει (ποιότητα σπουδών, υποδομές, εστίες, χωροθέτηση) και πόσους παραπάνω μπορεί να προσελκύσει.

Πέρα από τους 230.000 δημόσιους υποτρόφους, αν μείνουμε στον τωρινό αριθμό, θα μπορούν να αποδέχονται και άλλους με δίδακτρα που θα καθορίζουν ελεύθερα, μπαίνοντας στην Ελληνική και Διεθνή αγορά και προσελκύοντας και Έλληνες που αλλιώς θα φοιτούσαν στο εξωτερικό. Και «αιώνιους» μπορούν να έχουν, εάν το θέλουν και το πληρώνουν από την τσέπη τους. ‘Η και δυνατότητες ευέλικτης φοίτησης να προσφέρουν. Και φυσικά θα ανταγωνίζονται στην προσέλκυση ερευνητικών προγραμμάτων και συνεργασιών με τον παραγωγικό τομέα για πρόσθετους πόρους και περισσότερες ευκαιρίες στο ακαδημαϊκό προσωπικό και φοιτητές τους.

Όσον αφορά τις υφιστάμενες υποδομές, το Δημόσιο θα τις διαθέτει στα Ιδρύματα που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση από τους φοιτητές. Όσα δεν έχουν ζήτηση γιατί δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των φοιτητών, ας κλείσουν. Και το Δημόσιο δεν θα έχει κανέναν απολύτως λόγο στη λειτουργία των υφιστάμενων Δημόσιων Πανεπιστημίων ή των άλλων που θα ιδρυθούν, η οποία θα περάσει στις φυσικές τους διοικήσεις, αφού πλέον δεν θα τα χρηματοδοτεί. Όσα είναι σοβαρά και ανταγωνιστικά, θα επιβιώσουν. Όσα προτιμούν τους Πελεγρίνηδες, θα κλείσουν. Οι τοπικές κοινωνίες που θέλουν να ωφεληθούν από την ύπαρξη Τριτοβάθμιου Ιδρύματος στην περιοχή τους, θα πρέπει να φροντίσουν αυτές για την ανταγωνιστικότητά του ή να το ιδρύσουν οι ίδιες μέσω των ΟΤΑ τους, να παρέχουν για παράδειγμα στέγαση και σίτιση στους φοιτητές με χαμηλό κόστος ή να στηρίζουν τις υποδομές και την ποιότητα των Ιδρυμάτων που επιλέγουν την περιοχή για έδρα τους, να παρέχουν ευκαιρίες παράλληλης απασχόλησης και πρακτικής σε ειδικά θέματα στους φοιτητές, να συνδέσουν τα Ιδρύματα με την παραγωγή τους, και όχι να αρμέγουν δια της πολιτικάντικης βίας τους προϋπολογισμούς άλλων νοικοκυριών, ακόμη και φτωχών νέων.

Τι είναι τελικά πιο αποτελεσματικό, πιο δίκαιο κοινωνικά για τους πιο αδύναμους, πιο συμφέρον οικονομικά για τη χώρα και θα παρέχει καλύτερη ποιότητα σπουδών στους φοιτητές τους;

Πού θα έχουν τελικά μεγαλύτερο λόγο οι φοιτητές (οι πραγματικοί, που ενδιαφέρονται να μορφωθούν), εκεί που ψηφίζουν (άσχετοι αυτοί) για τους Πρυτάνεις και τους Καθηγητές ή εκεί που μπορούν, διαλέγοντας ελεύθερα ανάλογα με τις προσδοκίες τους, να καθορίσουν εάν θα έχουν ή όχι μισθό οι δάσκαλοί τους;

Γιατί δεν κάνουμε μια μεγάλη συζήτηση γι' αυτά και - γιατί όχι - κι ένα δημοψήφισμα;

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Για περισσότερα στοιχεία για τα οικονομικά των Πανεπιστημίων είναι ενδιαφέρουσα η μελέτη (2011) στο
http://www.hqa.gr/data/HQA_UniversityCostAnalysis.pdf

βλέπε επίσης: "Κι αν έχουν δίκιο και οι εκπαιδευτικοί;"

http://katoptra.blogspot.gr/2013/05/blog-post_16.html