Να βγει επιτέλους η πρίζα

Μερικοί μιλούν για σύγκρουση του κρατισμού με την ελεύθερη οικονομία. Νομίζω πως είναι λάθος. Ακόμη και ο αριστερόστροφος κρατισμός προϋποθέτει κράτος με δομή και λειτουργίες. Κυρίως, αντίληψη του κράτους ως λειτουργικού μηχανισμού, έστω με στόχο την κρατική παραγωγή και τη βελτίωσή της.

Στο ρωμέικο το κράτος  -με τη δυτική έννοια του όρου- δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Κάτω από το κέλυφός του κρύφτηκε ο πιο βαθύς αναχρονισμός. Η σχέση φεουδάρχη - κολλήγου, πατριάρχη και σογιού.

Η σύγκρουση στην Ελλάδα είναι εδώ και δυο αιώνες περίπου η ίδια. Από τη μια ο φεουδαρχικός κόσμος του 18ου αιώνα, των κλειστών αγορών, των κλειστών επαγγελμάτων, των κλειστών οικογενειών, των κλειστών μυαλών, του άρχοντα πατερούλη που έγινε το κράτος πατερούλης. Και από την άλλη οι δυνάμεις του σύγχρονου κόσμου που αποδέχονται τις βασικές αρχές του κράτους δικαίου, δίνοντας μεγαλύτερη ή μικρότερη έμφαση στην ανάπτυξη ή στην αναδιανομή, στις ελευθερίες ή στην ασφάλεια. Η σύγκρουση στο σύγχρονο ελληνικό κράτος είναι ακόμη o 18ος απέναντι στον 21ο αιώνα.

Κάτω από τις ταμπέλες των σύγχρονων ιδεολογικών τάσεων, σε κάθε κόμμα η σύγκρουση αυτή σοβούσε και σοβεί δυο αιώνες. Σε όλα τα κόμματα. Άλλοτε σε κάποιο από αυτά έπαιρναν το πάνω χέρι οι μεν και η Ελλάδα προχωρούσε, άλλοτε οι δε σε άλλο και οπισθοχωρούσε.

Η εποχή που διανύουμε σφραγίστηκε από το 2004 και εδώ από ένα τσουνάμι του 18ου αιώνα των φεουδαρχών με τους κολλήγους τους, μεταμορφωμένων σε ολιγάρχες αριστεροδεξιούς και κεντρώους, και η πάντα πολύ ισχυρή επιρροή τους έγινε σχεδόν καθολική κυριαρχία. Το μόνο κριτήριο επιλογής για θέσεις ευθύνης σε κάθε κόμμα ήταν αυτό. Η ΝΔ του Καραμανλή του Μικρού, οι άλλοι στη συνέχεια και ο ΣΥΡΙΖΑ που το τερμάτισε. Μόνος στόχος η εκπαραθύρωση και αποκλεισμός κάθε αποτελεσματικού με σύγχρονους όρους ανθρώπου, από τον Γιώργο Λούκο ως τους Πανεπιστημιακούς διεθνούς κύρους από τα πανεπιστήμια, από όποια θέση, ακόμη κι αν προέρχεται από την αριστερά. Και ακόμη περισσότερο τότε. Όταν προέρχονται από τον ίδιο χώρο. Το ίδιο στον υπερθετικό που έκανε και η ΝΔ των προηγούμενων.

Η νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη από αυτή την άποψη είναι ένα σημαντικό γεγονός. Όχι (ακόμη) γιατί φέρει βεβαιότητες ανατροπών και μεταρρύθμισης. Αυτό μένει να δειχθεί. Αλλά διότι έχει τουλάχιστον ένα συμβολικό βάρος. Είναι αποτέλεσμα προσδοκιών ενός ολόκληρου κόσμου που αναζητά να γεννηθεί. Μιας εποχής που έχει στερηθεί τον καιρό της σε όλους τους χώρους. Τον φιλελεύθερο, τον κεντροδεξιό, την κεντροαριστερά, την οργάνωση της σκέψης και της ζωής μας παντού.

Το απρόσμενο γεγονός ότι, παρά τη συμπαγή στάση των ολιγαρχικών φέουδων όλων των παρατάξεων, από τους παυλοπουλοκαραμανλικούς ως τους τσιπροκαμμένους, εξελέγη ο Κυριάκος σε έναν από τους φορείς εξουσίας, αποδεικνύει ότι ο κόσμος του 18ου δεν είναι ανίκητος, δεν είναι καθολικά κυρίαρχος. Δεν είναι καν πλειοψηφία, ίσως. Ούτε στους άλλους πολιτικούς χώρους. Είναι παρείσακτος και, παρά τη φαινομενική ισχύ του, ίσως είναι τόσο φανατικός και συνωμοτικός γιατί είναι τόσο φοβισμένος. Τρέφεται και αναπαράγει τη φλυαρία και τον θόρυβο για να καλύψει τη σιωπή του. Αισθάνεται αδύναμος.

Συγχαρητήρια! Και εύχομαι η εκλογή αυτή να είναι η αρχή που θα αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι από μιαν άκρη. Η αντιπολίτευση που θα επιτρέψει να βγει η πρίζα που τροφοδοτεί την κυβερνητική πλειοψηφία του new age μεσαιωνικού λαϊκισμού: η διαρκής απειλή μιας ακόμη χειρότερης εξέλιξης (που τελικά πάντα έρχεται). Να δώσει σε όλους, εντός κι εκτός Ελλάδας, ένα χειροπιαστό επιχείρημα, μια διέξοδο, για να ελπίζουν και να δράσουν ανάλογα.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος