Wednesday, January 25, 2017

Η Δημοκρατία και ο κύριος Ντόναλντ Τραμπ


Share/Bookmark
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την απόσυρση των ΗΠΑ από το Σύμφωνο του Ειρηνικού για την προώθηση του ελεύθερου εμπορίου και συναλλαγών, υλοποιώντας τα πρώτα μέτρα της υπόσχεσής του για την επιστροφή σε μερκαντιλιστικές πολιτικές προστατευτισμού, της προ του 19ου αιώνα εποχής και του Πλούτου των Εθνών του Adam Smith. Η ιστορία απέδειξε ότι τα Έθνη που κυριαρχούν είναι αυτά τα οποία έχουν ανοιχτές οικονομίες σε ανταγωνιστικές συνθήκες. Ο Αγγλοσαξονικός κόσμος το υιοθέτησε πρώτος και επάνω του οικοδομήθηκαν δυο μεγάλες οικονομίες, οι μεγαλύτερες που γνώρισε ο Πλανήτης, η Βρετανική Κοινοπολιτεία στις διάφορες φάσεις της και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οι κλασσικοί, ο Adam Smith αλλά και ο Ricardo αργότερα, με τo συγκριτικό πλεονέκτημα και το χαρακτηριστικό παράδειγμα της παραγωγής κρασιού στην Πορτογαλία και ενδυμάτων στην Αγγλία, απέδειξαν ότι σε συνθήκες ελεύθερου εμπορίου κερδίζουν όλοι, εξειδικευόμενοι στους τομείς που διαθέτουν αντίστοιχα πλεονέκτημα. Ότι ο συνολικός πλούτος είναι συνολικά και για τον καθένα μεγαλύτερος, και αποκτούν καλύτερα και φτηνότερα αγαθά ανταλλάσσοντας τα καλύτερα και φθηνότερα δικά τους, με ό,τι οι ίδιοι δεν συμφέρει να παράγουν καθόλου ή σε μεγάλες ποσότητες.

Η ιστορία απέδειξε ότι, πέρα από την αύξηση του πλούτου, οι οικονομίες αλλά και κοινωνίες που εκτέθηκαν στον ανταγωνισμό και πίεζαν διαρκώς για την αμοιβαία άρση των δασμών και περιοριστικών όρων εμπορίου ήταν αυτές που περισσότερο επωφελήθηκαν. Διότι δεν φοβήθηκαν τον ανταγωνισμό. Λιγότερο παραγωγικοί κλάδοι έσβησαν αλλά, ακριβώς γι' αυτό, άλλοι νέοι, διεθνώς ανταγωνιστικοί δυνάμωσαν . Επινόησαν νέα προϊόντα, νέες μεθόδους, νέες μορφές οργάνωσης της κοινωνίας ταχύτερα από όσους επέμεναν στην επιβολή και διατήρηση προστατευτικών συνθηκών. Άλλος πολύ, άλλος λιγότερο, από τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Γερμανία, μέχρι τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, υιοθέτησε ταχύτερα ως θεμελιώδη και κοινά αποδεκτή πολιτική κατεύθυνση το όλο και μεγαλύτερο άνοιγμα στον ανταγωνισμό σε κάθε τομέα, παράλληλα με την πίεση σε όλους να κάνουν το ίδιο. Αυτοί που το υιοθέτησαν ταχύτερα βρέθηκαν στην κορυφή των ωφελημένων, αύξησαν την ισχύ τους, το μέσο αλλά και, ακόμη περισσότερο, το κατώτερο βιοτικό επίπεδο, πολύ περισσότερο από αυτούς που δεν το υιοθέτησαν. Ακόμη σταδιακά στην Ελλάδα (στον βαθμό που θέλησε και μπόρεσε να ανοιχτεί) και τις άλλες λιγότερο ανεπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες που αναπτύχθηκαν ταχύτερα.

Η εμπειρία απέδειξε πέρα από κάθε αμφιβολία και κάτι άλλο ακόμη: όποιος εφαρμόζει προστατευτικές πολιτικές όταν άλλοι ανοίγονται στο ελεύθερο εμπόριο, μεσοπρόθεσμα αδυνατίζει και υποβιβάζεται. Και αναγκάζεται να καταφύγει στη στρατιωτική ισχύ για να διατηρήσει τη θέση του. Συνήθως επί ματαίω, διότι, παρά μια πρόσκαιρη ευδαιμονία που προέρχεται από την αξιοποίηση της υφιστάμενης στρατιωτικής ισχύος του, η παραγωγική του βάση, η δυνατότητα καινοτομίας, σταδιακά εξασθενίζει συγκριτικά και αδυνατεί να διατηρήσει τη στρατιωτική υπεροχή του. Συνέβη σε διάφορες περιπτώσεις, όπως επί παραδείγματι στη μεταναπολεόντεια Γαλλία. Ή στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, που κατέρρευσε σε έναν ατέλειωτο Μεσαίωνα.

Το ελεύθερο εμπόριο και ο αμοιβαίος ανταγωνισμός με ασφάλεια δικαίου, ολοένα και χαμηλότερες διαδικαστικές επιβαρύνσεις και σαφείς κανόνες, βάζουν φτερά στα πόδια ή, καλύτερα, αφαιρούν τα βαρίδια που τα συγκρατούσαν, πυροδοτούν την καινοτομία, την αλλαγή και την αύξηση του πλούτου. Καίνε ό,τι πρέπει να καεί και στρέφουν τους πόρους σε ό,τι μπορεί να κερδηθεί.

Στις ανεπτυγμένες χώρες, η φιλοσοφία αυτή αποτέλεσε θεμέλια πολιτική της ισχύος και της ευημερίας τους και ήταν αποδεκτή από όλους, τους φιλελεύθερους, τους σοσιαλιστές, τους συντηρητικούς, ακόμη δε περισσότερο από αυτούς τους τελευταίους. Η διαφωνία τους αφορούσε μόνο τη στόχευση και την ένταση των κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών για να προστατεύσουν και επανεντάξουν τους ανθρώπους που προέρχονται από τομείς που φθίνουν ή υποβιβάζονται από την αλλαγή, είτε αφαιρώντας ισοδύναμους πόρους από τους επιτυχημένους τομείς για να χρηματοδοτήσουν αυτές τις πολιτικές είτε επιβραδύνοντας λίγο την αλλαγή, χωρίς όμως να αμφισβητούν την αναγκαιότητά της για τη διατήρηση και αύξηση της ευμάρειας.

Οι επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ και η συνέπεια σε αυτές, όπως αποδεικνύεται σταδιακά, φαίνεται πως είναι ιδεολογική. Δεν είναι αποτέλεσμα διαπραγματευτικής τακτικής για να επιτύχει καλύτερους αλλά αμοιβαία ευνοϊκούς όρους οικονομικής ισορροπίας της απελευθέρωσης που την καθιστούν συμφέρουσα για όλους, με τα συνήθη οικονομικά μέσα αμοιβαίας πίεσης.

Οι ευθείες απειλές χρήσης της στρατιωτικής ισχύος, όπως το ότι «θάπρεπε νάχουμε κρατήσει το πετρέλαιο του Ιράκ» και «ίσως μας ξαναδοθεί κάποια ευκαιρία», η αύξηση της στρατιωτικής έντασης με την Κίνα, η απαίτηση στους Ευρωπαίους συμμάχους τους να πληρώνουν περισσότερο για να τους προστατεύσει η αμερικανική ηγεμονία αντί να φτιάξουν το δικό τους ισχυρό αμυντικό σύστημα που θα παραμείνει σύμμαχος των ΗΠΑ, αυτά και πολλά άλλα δείχνουν πως η μερκαντιλιστική οικονομική πολιτική είναι συνεπής προς το στρατιωτικό και διπλωματικό δόγμα του νέου Προέδρου και του κινήματος που αντιπροσωπεύει.

Αυτό το νεοφεουδαρχικό κίνημα (όπου φέουδα συγκεκριμένοι τομείς της κοινωνίας και οικονομίας που αισθάνονται απειλημένοι) έχει και μια άλλη, αναπόφευκτη, πτυχή: δεν είναι συμβατό με την ανοιχτή φιλελεύθερη δημοκρατία και τους ανεξάρτητους θεσμούς, όπως την αποδέχονταν οι δημοκρατικοί και οι ρεπουμπλικάνοι. Και οι δυο φέρουν το όνομα της Δημοκρατίας, εν τέλει, την οποία ποτέ δεν αμφισβήτησαν. Αντιθέτως αποδέχτηκαν τους κανόνες και τις θεσμικές και τις άτυπες αλλά ουσιαστικές ισορροπίες και περιορισμούς της, τους μηχανισμούς ελέγχου και την υπερασπίστηκαν, ακόμη και όταν δούλεψε πρόσκαιρα σε βάρος τους. Το νέο κίνημα όμως προέρχεται από άλλη φιλοσοφία. Δεν επικρατεί ο παραγωγικότερος της αγοράς της Δημοκρατίας με τους εξισορροπητικούς θεσμούς της, τις αλληλοελεγχόμενες ανεξάρτητες αρχές, τον τύπο, τα μέσα, τη δημοσιογραφία, τη δικαιοσύνη, τις ισορροπίες των πολιτικών θεσμών, που ορίζουν και ισορροπούν τους κανόνες του ανταγωνισμού ώστε να κερδίζει κατά το δυνατόν ο καλύτερος.

Επικρατεί όποιος μπορεί να τους ελέγξει και να τους χρησιμοποιήσει για να παραμείνει στην εξουσία. Είναι τούτη η λογική συνέπεια του προστατευτισμού. Ο οπαδός του προστατευτισμού δεν αντέχει να χάνει, γιατί πιστεύει ότι ο υπέρτατος σκοπός είναι να μη χάσει κάτι ο ίδιος. Είναι φοβική φιλοσοφία γι' αυτό οδηγεί σε κάποια μορφή αυταρχισμού, όταν ο λαϊκισμός δεν αρκεί για να επιβληθεί και να παραμείνει. Εξ ου και οι εκλεκτικές και αμοιβαίες συμπάθειες με τον Πούτιν, τον Φάραντζ, τη Λεπέν και, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, η μισοκρυμμένη χαρά των διαφόρων Τσιπροκαμμένων, των Μαδούρων και των συναφών, ακόμη και του ίδιου του "αριστερού" πολλά βαρύ διανοούμενου Σλαβόι Ζίζεκ, που τον υποστήριξε ανοιχτά.

Ο ιδιαίτερα προσεκτικός στις διατυπώσεις του Πρόεδρος Ομπάμα αφιέρωσε τις τελευταίες ομιλίες του στη Δημοκρατία. Όχι τυχαία, δηλώνοντας πως θα ξαναμιλήσει μόνον εάν θεωρήσει ότι απειλείται η ουσία της.

Από την άλλη πλευρά, η συντηρητική, αλλά με βαθιά πίστη στη δημοκρατία και στη φιλελεύθερη οικονομία, ρεπουμπλικανική ελίτ σε διάφορους τομείς επιχείρησε να ρίξει γέφυρες στον νέο Πρόεδρο, ανάμεσά τους ακόμη και ο ίδιος ο Χένρι Κίσινγκερ, εξηγώντας ότι κατανοούν τις πράξεις του στο πλαίσιο μιας σκληρότερης διαπραγμάτευσης αλλά όχι αλλαγής του δόγματος. Για να διευκολύνουν ή να ανιχνεύσουν τη δυνατότητα μιας μεταστροφής που δεν θα τους φέρει σε ρήξη με τον Πρόεδρo και δεν θα θέσει σε κίνδυνο το ίδιο το μοντέλο επάνω στο οποίο στηρίζεται η ισχύς και η ευημερία των ΗΠΑ.

Εις μάτην, όπως φαίνεται.

Ο νέος Πρόεδρος διέταξε να ερευνηθεί εάν υπάρχει πρόβλημα νοθείας στις εκλογές, που, όπως είπε ο ίδιος, «θα πρέπει να ήταν εκατομμυρίων παράνομων ψήφων»! αναφέρει ο Διεθνής τύπος από την Ουάσιγκτον Ποστ ως την Ελ Παΐς. Δηλαδή τόσων όσων προηγήθηκε η αντίπαλός του στην επικράτεια.

Το επικίνδυνο είναι πως αυτό γίνεται έχοντας ανακηρυχθεί Πρόεδρος, και η αντίπαλός του έχει αποδεχτεί την ήττα της, με βάση το αμερικανικό ομοσπονδιακό σύστημα. Εάν ήταν στην αντίστροφη θέση, η στάση αυτή, χωρίς να είναι απαραίτητα η σωστή, θα ήταν θεμιτή. Τώρα όμως, μη γελιόμαστε, αποδεικνύει ένα πράγμα:

Ο Τραμπ δεν είναι ρεπουμπλικάνος. Δεν θέλει να μοιραστεί την εξουσία ούτε καν με ένα ρεπουμπλικανικό Κονγκρέσο κι έναν επιφυλακτικό ή αντίπαλο τύπο.

Δρα με συνέπεια και σύμφωνα με το προστατευτικό ιδεολόγημά του.

Θέλει την εξουσία, και τη θέλει όλη!



Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος





No comments:

Post a Comment