Wednesday, March 1, 2017

Το πρόστιμο του λαϊκισμού


Share/Bookmark
Η δύναμη του λαϊκισμού προέρχεται από το ότι ξεκινά από τη διαπίστωση ενός πραγματικού προβλήματος για να επιβάλει μια στρεβλή απάντηση μαζί με ένα ιδεολόγημα, για να εξυπηρετήσει αλλότριους σκοπούς από αυτούς που υποτίθεται επιδιώκει να επιτύχει.

Η ισχύς του στηρίζεται και στην αδυναμία των αντιπάλων του, οι οποίοι, αμυνόμενοι, πολλές φορές αρνούνται το πρόβλημα, ενώ άλλες αδυνατούν να αποκαλύψουν τον σκοπό.

Πολύ χαρακτηριστικό το θέμα των προστίμων.

Οι βασικές παραδοχές της συζήτησης

1. Οι ποινές και τα πρόστιμα στην οδική κυκλοφορία δεν είναι πρόσθετοι φόροι. Δεν υπάρχουν για να βγάζει λεφτά το κράτος. Υπάρχουν για να αποτρέπουν τις παραβάσεις και να επιβάλλεται ο νόμος. Για κανέναν άλλον λόγο.

 2. Οι ποινές ΔΕΝ είναι μόνο τα πρόστιμα.

3. Το κράτος πληρώνεται για να επιβάλλει τον νόμο γενικώς από τους φόρους. Πληρώνεται επιπροσθέτως από τα τέλη κυκλοφορίας για το πρόσθετο κόστος επιβολής του νόμου στους δρόμους. Άλλα έσοδα δεν δικαιολογούνται για εισπρακτικούς λόγους.

4. Η επιβολή του νόμου δεν γίνεται ΜΟΝΟ με τις ποινές και τα πρόστιμα. Γίνεται και με την εκπαίδευση, την πληροφόρηση με κάθε τρόπο, στα μέσα, στην τηλεόραση, στα σχολεία κλπ. Γι' αυτό πληρώνουμε φόρους ΚΑΙ τέλη κυκλοφορίας.

Συζήτηση για το ποια μέσα είναι πιο κατάλληλα για να μειωθούν οι παραβάσεις μπορεί να γίνει μόνο αν συμφωνούμε στα παραπάνω.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ

Η ποινή ενός χαμηλού προστίμου για κάποιον με υψηλό ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ εισόδημα δεν είναι αποτρεπτική. Μπορεί να επαναλαμβάνει την παράβασή του και να θέτει σε κίνδυνο ζωές ανθρώπων.

300 ευρώ για σοβαρή υπέρβαση ορίου ταχύτητας σε κάποιον που βγάζει 5.000 τον μήνα, χωρίς άλλες υποχρεώσεις, είναι μικρό ποσό, που αν μόνο αυτό τον αποτρέπει, δεν τον αποτρέπει σοβαρά.

 200 ευρώ σε κάποιον που βγάζει 700 ευρώ τον μήνα είναι μια μεγάλη ζημιά. Αν πληρώνει και νοίκι, μπορεί να είναι μια καταστροφή.

Αν το πρόστιμο γίνει 1000 ευρώ, για τον δεύτερο είναι καταδίκη. Τον πρώτο ίσως τον αποτρέψει λίγο.

Το πρόβλημα είναι αληθινό. Δεν χωρά αμφιβολία.

ΕΡΩΤΗΜΑ

Λύνει η κλιμάκωση του προστίμου ανάλογα με το εισόδημα αυτό το πρόβλημα; Η απάντηση δεν είναι απλή. Εξαρτάται από τη μέθοδο εφαρμογής στο συγκεκριμένο φορολογικό πλαίσιο και πώς προσδιορίζεται το εισόδημα. Ιδιαίτερα στο δεδομένο Ελληνικό φορολογικό και οικονομικό πλαίσιο προκύπτουν τα ακόλουθα ερωτήματα:

Α. Εάν είναι το καθαρό δηλωμένο εισόδημα στη φορολογική δήλωση (το πιο πιθανό), πώς λαμβάνονται υπόψη οι βασικές δαπάνες διαβίωσης, νοίκι, διατροφή, στέγη, φόροι, ιατρικά και άλλες υποχρεώσεις, ώστε η ποινή να έχει το ίδιο αποτέλεσμα στον πλουσιότερο και τον φτωχότερο και να μην καταστρέψει κάποιον αλλά να τον συνετίσει; Θα προσδιορίζεται με βάση το διαθέσιμο εισόδημα μήπως; Και πώς θα γίνεται αυτό;

Β. Εάν ο οδηγός δεν έχει κανένα εισόδημα ή έχει πολύ μικρό, όπως θα μπορούσε να μην έχει ο νεαρός που προκάλεσε το πρόσφατο ατύχημα, αλλά έχει η οικογένειά του, του ανήκει όμως το αυτοκίνητο, μήπως θα εγκαθιδρυθεί οικογενειακή ευθύνη για έναν ενήλικο; Είναι τούτο λογικό; Είναι νόμιμο; Είναι ηθικό;

Γ. Πώς θα επιβάλλεται ο προσδιορισμός σε χιλιάδες ανθρώπους, επισκέπτες που δεν είναι κάτοικοι Ελλάδας; Θα ισχύουν άλλα μέτρα και σταθμά; Γι' αυτούς θα μπορούμε να συνεχίσουμε να διαλύουμε τους φτωχότερους ή να αφήνουμε αχαλίνωτους τους πλούσιους; Νόμος χωρίς καθολική δυνατότητα εφαρμογής δεν είναι δίκαιος νόμος.

Δ. Πού θα πηγαίνουν τα έσοδα από τα πρόστιμα; Στον κρατικό προϋπολογισμό; Ή σε κάποιο ειδικό ταμείο για την κυκλοφοριακή αγωγή και πρόληψη, για παράδειγμα; Αν είναι το πρώτο, όπως είναι σήμερα, μοιάζει πιο πολύ με κρυφο-φόρο, κρατική αρπαχτή. Δεν είναι για την αποτροπή αλλά για να εισπράξει παραπάνω λεφτά το κράτος. Και θα έχει κίνητρο, όπως και σήμερα, να γίνονται παραπάνω παραβάσεις και να επιβάλλει μερικές ποινές, ώστε να υπάρχουν πάντα παραβάτες/φοροδότες.

Ε. Ο συνδυασμός του εισοδήματος με το ύψος του προστίμου, μήπως θα δημιουργήσει ένα πρόσθετο κίνητρο στα ήδη πάρα πολλά, για να μη δηλώνει κανείς τα εισοδήματά του σε ένα διάτρητο φορολογικό σύστημα; Μήπως, τελικά, θα πλήξει όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να το αποφύγουν;

ΣΤ. Θα εφαρμόζεται μήπως και με βάση τα περίφημα τεκμαρτά εισοδήματα; (να τρελαθούμε τελείως)

Ζ. Πόσο θα κοστίσει η εφαρμογή του και πώς θα γίνει;

Η. Είναι λογικά τα όρια ταχύτητας παντού και λοιπές απαγορεύσεις ή είναι μια συνειδητή και προσυμφωνημένη πρόκληση για παράβαση, απλά για να είναι όλοι εν δυνάμει παράνομοι; Αν όλοι ήταν νόμιμοι όπως είναι τα όρια και οι απαγορεύσεις, θα λειτουργούσε καλύτερα το πράγμα ή θα ήταν ένας παραλογισμός; 

 Από τα παραπάνω φαίνεται πως, στο δεδομένο οικονομικό περιβάλλον, η εισοδηματική κλιμάκωση πιθανότατα θα εντείνει τις στρεβλώσεις, προσθέτοντας στρέβλωση στη στρέβλωση, όπως και την αδικία, χωρίς να επιτύχει τον στόχο: τη μείωση των ατυχημάτων.

ΑΦΟΡΑ ΜΟΝΟ ΤΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ; ΟΧΙ, ΠΡΟΦΑΝΩΣ

Γιατί όμως συζητάμε μόνο αυτά;

Τα πρόστιμα τυχαίνει να μην είναι οι μόνες ποινές στον κόσμο τούτο (είναι όμως οι μόνες που φέρνουν λεφτά σε ένα απελπισμένο κράτος).

- Οι διοικητικές ποινές (στέρηση διπλώματος για μερικές ημέρες, για παράδειγμα) έχουν παρεμφερές αποτέλεσμα. Όπως και παρόμοιες ανισότητες στην αποτροπή. Κάποιος που χρησιμοποιεί το αμάξι για  ανελαστικές υποχρεώσεις θα πληγεί παραπάνω από κάποιον που το χρησιμοποιεί για διασκέδαση και μόνο.

- Η φυλάκιση (μη εξαγοράσιμη)

- Οι ποινές κοινωνικής ευθύνης. Για παράδειγμα, υποχρεωτική παρακολούθηση σεμιναρίου Οδικής Συμπεριφοράς, μιας μέρας, και κοινωνική εργασία 10 ημερών. Από τον καθαρισμό ενός δρόμου, μέχρι την εκπαίδευση άλλων οδηγών. Αυτές φαίνονται ότι έχουν λιγότερες παρενέργειες, αλλά είναι κάπως πιο δίκαιες και αποτελεσματικές. Στερούν 10 ημέρες εργασίας και εισόδημα και από τον ένα και από τον άλλο (όποιο και να είναι) και τον υποχρεώνουν να αναλάβει τις ευθύνες του. Μειονέκτημα: κοστίζουν στο κράτος, δεν του φέρνουν λεφτά. Εδώ όμως ερχόμαστε στην αρχική παραδοχή. Οι ποινές είναι για να αποτρέψουν και συνετίσουν, όχι για να φέρουν λεφτά. Αυτό το κάνουν οι φόροι.

Συμπέρασμα:

Εύκολη απάντηση και αφορισμοί δεν υπάρχουν. Κατά τη γνώμη μου, ένα σύστημα ενιαίων χαμηλών προστίμων, που όμως θα εφαρμόζονται με σύγχρονα μέσα, καθολικά και όχι επιλεκτικά, σε συνδυασμό με λελογισμένες διοικητικές κυρώσεις και υψηλές ποινές κοινωνικής ευθύνης, είναι πιο αποτελεσματικό ως προς τον σκοπό του: εκπαιδεύει, αποτρέπει, δεν εκδικείται και δεν αρπάζει.

Φέρνει λεφτά στο κράτος όμως ένας τέτοιος συνδυασμός; Όχι. Το αντίθετο, το κάνει να εργαστεί σύμφωνα με τις υποχρεώσεις του για τις οποίες ήδη πληρώνεται.

Άρα, τι συζητάμε;

Δεν είναι αυτός ο στόχος που άνοιξε η συζήτηση στην Ελλάδα.

Ο στόχος του είναι να συσπειρώσει οπαδούς γύρω από το «ταξικό μίσος» και τον κοινωνικό φθόνο και μια ακόμη (εύκολη) κρατική αρπαχτή.


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος



No comments:

Post a Comment